Bài vở thầy giáo rầy họ mãi, bảo phải kỹ lưỡng. Khủng hoảng nầy nguy hiểm nhất trong các cuộc khủng hoảng tâm lý bạn trai. Đó là nói ngoài xã hội, ngay trong học đường, nơi mà họ thường chung sống với bao giáo viên, giáo sư, giảng sư, bè bạn, họ vẫn nhát.
Bất tiện họ bẻ miệng ra bất tuyện. Nhưng đ àn ông thanh niên thì coi thường sự thấy trước ngó sau. Bạn trai ở thời hoa niên không tự đắc như Khuất Nguyên mà cho đời say hay đục cả.
Cách chung bạn trai không có tiền thì thôi, hễ có thì bố thí dễ dàng hơn bạn gái. Cứ chung mà nói những dân ở miền nhiệt đới, chịu ảnh hưởng những thứ khiêu dâm sớm, thì bị xuất tinh sớm. Cho những bạn không có cơ hội đọc quyển ấy hay đã đọc mà không đủ thì giờ toát yếu, tôi ghi lại ở đây vài đại cương.
Nói chuyện với ai họ không tin kẻ khác giúp đỡ họ được ý kiến nào hay, còn sợ tâm sự của mình đem rao bán nữa. Đem cơm cho cha ăn nhổ mạ, họ nghe từ đầu đ ê vọng lại: Nói vậy không phải khinh rẻ trực giác.
Sang thời thanh niên, lòng tự ái xen vào, bạn trai có thể nhớ những lời chỉ trích và lo âu. Họ ngơ ngác nghe lòng thiếu thốn một cái gì. Ta không có quyền dại, bị gạt để chừng hối hận đời đã lên meo.
Các ông cho biết mình sung sướng lúc kết bạn. Trong khi trao đổi đ àn lòng, người bạn trăm năm sẽ là nguồn an ủi cho bạn, phương thế giúp bạn thành công và là kẻ giữ gìn bạn sống thanh sạch, tiến phát trên đường tu đức. Họ có một thính quan riêng để nghe trong nhạc, trong lời phô diển theo luật hòa âm, trong thi phú những tiếng nói riêng của con tim.
Hễ ai khéo ăn to nói lớn, xúi giục bằng cách chọc vào lòng tự ái,tính tự cường, khí hăng hái của họ thì bảo lên mây họ cũng muốn có cách để bay. Còn một chục bánh xèo, vài đòn bánh tét, bạn trai có kẻ ăn như không là chuyện thường. Họ có thể tự nhiên khạc nhổ, kêu mời thiên hạ thóa mạ gương mặt mà mấy tháng trước họ điên cuồng gở những trái hôn như thèm thịt sống.
Họ thấy lòng mình rạo rực lên những ý nghĩ xa xôi, những ước vọng không bờ bến, những phút trống rỗng như sa mạc. Vì đó có một kích thích nào bên trong con người hay bên ngoài như lăn, cựa mình, như các tiếng động thuận hợp cho chúng thì chúng xuất hiện trong đầu óc ta như một cuốn phim, tuy đứt khúc, bắt quàng nhưng không kém phần linh động. Nói bạn trai kiêu căng thì nhất định là nói oan.
Họ thinh lặng nhưng tâm hồn họ nổi sóng gió. Ai biết nghĩ đến vấn đề luân lý cho hạ cấp thụ giáo của mình thì nên lấy câu ấy làm tiên ngữ. Người gái càng đẹp càng duyên, càng trở nên đối tượng mà ai cũng ngắm nghé thì người thanh niên càng đổ dồn tình yêu vào họ.
Phần đông đổ xô về các môn chơi. Ý thức niền thống khổ của con lúc banh da xẻ thịt đưa nó ra đời, mấy năm trường nhũ bộ và giáo dục. Không, tôi vẫn kêu họ là phái mạnh một phần nào.