Song xét về tâm lý học, theo tôi sở dĩ từ xưa đến nay trong các địa hạt văn học, nghệ thuật, kỹ thuật, v. Vì hạnh phúc của bạn và của người bạn yêu, tôi ước muốn: Bạn có một tình yêu luôn trong sạch, căn cứ trên bộ óc sáng suốt và ý chí gang thép. Một đặc điểm nầy ta nên để ý là khi bạn gái ghen ưa nói xấu người yêu, còn khi bạn trai ghen ưa đả kích, trả thù tình địch hơn là nói xấu người tình cũ.
g) Khi Chia Ly Người Yêu. Nói đến đời sống tinh thần bạn trai mà không bàn hai thứ đầu óc nầy của họ thì bỏ một lỗ trống to. Thoạt đầu con nhỏ lắm, con là một hòn máu trong mẹ, bé tí ti, bé hơn đầu sợi tóc nữa.
Cũng giống dịp tội nầy, những trường hợp khiêu vũ dễ làm người ta sa ngã vào tội dâm. Tất cả những nhận xét trên nói đến xu hướng ái tình thuần túy nhất của bạn trai. Một khía cạnh nữa của tâm lý bạn trai khi họ sống trong xã hội là óc thống trị.
Thấy không con yêu dấu của mẹ, có một mệnh lệnh cao cả từ thiên đình ủy thác cho nhân loại. Ngoài ra những trường hợp đó họ để ý mà làm thinh và lo chơi, lo làm những việc gì họ thích. Rồi họ sẽ có gánh nặng làm chồng, làm cha.
Có nhiều kẻ khờ dại không biết kính trọng thân xác, thờ lạy các bắp thịt lắm nhưng bôi lọ cho nó bằng những tội lỗi dâm ô. Nên vẫn bị nói cảnh cáo. Họ không phải nguôi tình yêu mẹ, nhưng bây giờ họ không còn đem hết tâm hồn vào sự quyến luyến bên gối mẹ như lúc còn măng.
Nói vậy không có ý bảo bạn trai không biết tưởng tượng đâu, nhưng vì tinh thần của họ được đấng vạn năng phú thác cho khả năng suy lý hơn nên trí tưởng tượng không được phong phú bằng. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn. Tôi thú thật với bạn là không biết tại sao và ra sao? Khi vườn lòng họ hé cửa, nhô lên bao nhiêu hoa cỏ tâm tình mà giống đã gieo đâu tự hồi nào.
Không phải là bạn trai có ý để hồn phiêu lưu, có nhiều người chống trả với tật mơ mộng lắm. Khốc hại nữa là nó làm cho bạn trai tác ác mà vẫn ngoan cố. Sự thân mật gây tín cẩn tạo bầu khí thụ giáo đắc lực.
Trong hạng nầy có kẻ hẹp bụng. Trong linh hồn kẻ thanh sạch có hình ảnh Thượng đế. Bạn trai nếu xét về tình cảm thì nhất định không mạnh hơn phái đẹp đâu.
Tạo hóa sinh ra con người đã nghĩ đến nam và nữ. Ai đi con đường trí thức, ra đời đều cám ơn những nhà giáo khi xưa nghiêm khắc bắt mình học thuộc lòng nhiều đoạn văn hay, thơ hay, danh ngôn, công thức toán lý hóa, các niên hiệu, nhân danh, địa danh. Lý tưởng là tranh đấu cho tương lai.
Người xưa nói: lời nói bay đi, chữ viết tồn tại. Nói họ ít thích tìm hiểu sâu xa, không có ý nói họ không biết binh vực những quyền lợi, như giành ăn, đòi mặc đồ tốt chẳng hạn. Tạo hóa đã do sự khôn ngoan sắp đặt trước thiên chức làm cha của bạn trai bản năng nầy, tính dục.