Trong khi các chương của một cuốn tiểu thuyết, các hồi của một vở kịch hoặc các khổ thơ thường sẽ trở nên vô nghĩa khi bị tách khỏi một tác phẩm nguyên vẹn. Nó trượt khỏi tay bạn mỗi khi bạn nghĩ đã nắm được vấn đề rồi. Thứ nhất, bạn không biết mình có muốn đọc và có nên đọc theo kiểu phân tích hay không; nhưng bạn nghĩ là nên, hay ít nhất cuốn sách cũng chứa đựng những thông tin và quan điểm có giá trị nếu bạn chịu khó đọc kỹ.
Với sách mô tả, bạn thường đặt câu hỏi về ngữ pháp và logic. Nhưng nhận xét này sẽ là sự phản ánh về cuốn sách chứ không phải về chính bạn, chỉ khi bạn đã cố gắng hết sức mà vẫn không hiểu cuốn sách nói gì. Những gì trường tồn lại là những chuyên luận rất khó về một số chủ đề khác nhau.
Làm được tất cả những việc này mới có thể nói là ta đã phân tích xong cuộc thảo luận về vấn đề ta đang quan tâm và ta đã hiểu được nó. Hai quy tắc 2 và 3 còn được dùng để phân biệt sách hay và sách dở. Tác giả lập đề cương để viết sách tốt hơn.
Trên đây là một số câu hỏi đặt ra khi bạn đọc, dù đó chỉ là một phần tài liệu mô tả chuẩn xác về tình yêu. Đến giai đoạn thứ hai, trẻ học đọc các loại sách báo đơn giản. Một số từ cụ thể gợi lên những phản ứng đặc biệt từ chúng ta mà thường không thể có được ở các độc giả sống cách đây một thế kỷ, ví dụ như từ Chủ nghĩa Cộng sản hay người cộng sản.
Còn trong cuốn Nguồn gốc các loài, Darwin tường trình lại những điều mà ông đã quan sát qua nhiều năm nghiên cứu. Đọc kiểm soát là nghệ thuật đọc lướt một cách có hệ thống. Mặc dù bạn có thể hỏi và trả lời trong đầu, nhưng nếu bạn dùng bút và giấy làm việc đó thì sẽ dễ dàng hơn.
Ông đã qua đời trước khi hoàn thành cuốn sách theo kiểu viết luận). Một tác phẩm triết học lý thuyết hay thì không cần có yếu tố hùng biện và tuyên truyền. Nhưng bạn luôn cần những nguyên tắc đọc mới khi bạn chuyển từ cấp độ đọc phân tích lên cấp độ đọc đồng chủ đề.
Hoặc khi ai đó mang trong mình tính tàn bạo vô thức, anh ta sẽ thấy thoả mãn khi đọc cuốn tiểu thuyết nào anh ta như được hoá thân vào kẻ thống trị trong đó. Hơn nữa, có một mối liên hệ nghệ thuật tương quan trong việc viết sách tham khảo. Khái niệm sách kinh điển có thể vượt ra ngoài những ví dụ trên.
Lý tưởng nhất là đọc một mạch không nghỉ, mặc dù điều này là khá khó khăn với những người bận rộn mà phải đọc một cuốn tiểu thuyết dài. Một số tác giả khác như Galileo hay Newton, những người sử dụng phương pháp hình học, cũng tiến hành theo cách của Euclid. Sách thực hành bao gồm những cuốn sách mô tả nghệ thuật dành cho người học; những cuốn sổ tay về bất cứ lĩnh vực nào như cơ khí, y khoa, nấu ăn; và cả những sách chuyên luận về kinh tế, đạo đức hay chính trị.
Nó không thể giải quyết thấu đáo những vấn đề còn gây tranh cãi, mà chỉ có thể ghi lại chính xác những bất đồng của con người về các vấn đề đó mà thôi. Một cuộc tranh luận có ý nghĩa không nên là một cuộc cãi vã về các nhận định. Vấn đề nêu trên chỉ có thể được giải quyết khi bạn ra ngoài làm việc kiếm sống.
Có nhiều công cụ giúp mắt không dừng lâu ở một chỗ. Nếu là tác phẩm hư cấu, việc trả lời câu hỏi này khá dễ dàng. Chúng tôi mô tả bốn cấp độ đọc, và cũng đã tóm lược bốn giai đoạn học đọc ở trình độ sơ cấp.