Bắt họ ra trước công chúng nói vài tiếng: tim họ như muốn nhảy ra khỏi ngực. Nhưng ai đâu buồn có lý do chớ họ sầu vô lý. Ngoài xã hội họ quan tâm đến phép lịch sự.
Coi chừng hồi mình dặn, họ dạ dạ, vâng vâng mà không hiểu hết ý mình đâu. Các hiện tượng nầy báo hiệu rõ rệt bạn trai đã qua hẳn thời kỳ tiền thanh niên và bước qua cửa thanh niên. Họ vẫn nhận phần xác là phương thế của phần hồn, vẫn nhận sự cần thiết của các hoạt động trong thế gian như họ mê say một phần hơn các hoạt động ấy là sự kết hợp triếng trang với Thượng đế trong một tình yêu phụ tử tuyệt vời cao quí.
Mà tại cái tật cà riềng cà tỏi, cái tật cà rị cà mọ nói lên một thứ lương tâm vừa bạc nhược vừa hẹp hòi vừa hủ lậu. Bạn gái đừng suy bụng ta ra bụng người. Hồi nhỏ đi theo mẹ dự lễ chùa, thất, nhà thờ với lòng sốt sắng trong bầu không khí siêu thoát.
Lúc sửa những tác văn của nam sinh, tôi thấytính nầy của họ rất rõ rệt. Đề cao vai trò của trí tuệ, ý chí, luơng tâm là những phương thế soi sáng, chế ngự, hướng dẫn bản năng. Họ khác bạn gái ở chỗ là ít bộc bạch nó ra.
Thấy bạn vui vui, hơi tử tế, hy sinh chút ít, vội cho là bạn tốt. Một giáo sư Việt văn có một nghệ thuật giảng bài rất khả quan, không nắm giữ tinh thần bạn trai khỏi chia trí luôn hai tiếng giờ khi ông bàn về thuật hành văn của Phạm Quỳnh, ngòi bút thơ của Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu. Đọc sách Tây Đông, người ta hễ nói tới ghen, thì nghĩ đến Hermione trong Andromaque, Hoạn Thư trong truyện Kiều.
Đó là chưa nói khi gần gũi để giỡn ái tình như vậy người ta tạo những cơ hội phá hoại lòng khiết bạch của nhau, dạy cho nhau những lối ăn nói của phường mất dạy, tố cáo cho nhau, bao nhiêu tật xấu ẩn tàng trong lớp trang sức có giá trị của mả tô vôi. Họ ngấm ngầm muốn người tri âm phải là một họ thứ hai. Đi đâu cũng ngâm lên những câu ca tình tứ.
Họ ăn, ngủ, chơi, lục lạo, khóc, la, cười, làm đủ thứ chuyện như là một cái máy. Mà khi họ không có gì nhất định từ thể xác đến tâm hồn thì am hiểu họ không phải chuyện chơi. Sự khô lạt của bạn trai nói ra phần nào óc thành thực,tính ngay thẳng của họ.
Trong giới nam hay nữ cũng vậy, mười kẻ có ưu điểm thì có một vài mang khuyết điểm. Nói vậy không có ý bảo bạn trai không biết tưởng tượng đâu, nhưng vì tinh thần của họ được đấng vạn năng phú thác cho khả năng suy lý hơn nên trí tưởng tượng không được phong phú bằng. Nếu loài cây ăn côn trùng từ kín đáo hút hết sinh lực của những côn trùng đến đậu trên nó thế nào thì dâm tật cũng tiêu diệt các vẻ đẹp tâm hồn con người thế ấy.
Trong lãnh vực tình ái, một đ àn bà sang ngang cách tội lỗi có thể sợ bán mất tình yêu, gia đình sụp đổ. Nhà giáo dục nên cho họ đọc lại sách giúp trí nầy cách lành mạnh như loại sách của Jules Vernes, Telemaque của Fenelon hay Odyssée của Homère. Sự ghen tuông của họ chỉ làm cho bản thân mình, cá nhân chồng và cho cả gia đình, bà con thêm nhục nhã.
Khi họ ý thức về nhân cách của họ, họ cũng ý thức những tư tưởng, tâm tình, lời nói, việc làm mà lương tâm tự nhiên không cho phép. Nói đến đời sống tinh thần bạn trai mà không bàn hai thứ đầu óc nầy của họ thì bỏ một lỗ trống to. Nhiều người lớn thấy họ làm thinh tưởng đâu họ không biết.