Cách duy nhất bạn có thể làm hỏng mọi thứ là đưa ra một loạt các quyết định sai lầm. Điều này đi ngược lại với chiến lược phân tán rủi ro, được biết đến theo lời khuyên không nên bỏ hết toàn bộ số trứng vào cùng một giỏ. Vài quyết định sai lầm đủ quét sạch những gì bạn tích góp được từ những quyết định đúng.
Con người ta thể hiện đúng những gì họ được trả tiền để thể hiện, không hơn không kém. Kết quả đầu tư của bạn lúc đó chỉ đạt $163.665 vào năm thứ 20, tương đương phần lợi nhuận là $153.665 mà thôi. Sau này tôi phát hiện ra rằng, đối với những tín đồ nghiên cứu Buffett, những câu cách ngôn này chẳng khác gì những lời giảng đạo của một bậc trưởng lão, nghĩa là càng suy ngẫm thì lại càng nghiệm ra được nhiều điều sâu sắc.
Phản ứng dây chuyền này tạo ra cơ hội mua vào nếu giá trị kinh tế dài hạn của công ty vượt quá mức giá chào bán. Trong thế giới đầu tư người ta có một giả thiết là thị trường chứng khoán hoạt động dựa trên tính hiệu quả, rằng giá cổ phiếu thể hiện chính xác giá trị của cổ phiếu trong ngày dựa trên những thông tin được công bố về nó. Bí quyết vĩ đại nhất để làm giàu là dùng tiền để sinh ra tiền, với số vốn ban đầu càng lớn càng tốt.
Bạn thấy đấy, suy nghĩ như Warren Buffett cũng không quá khó lắm đâu. Vấn đề ở đây là phải có chút đam mê tiền bạc, chứ không bị ám ảnh ganh ghét với số tiền của người khác cất giữ trong con heo đất của họ. Quả bóng lúc này vẫn còn nằm trong tay người ném.
Vì vậy các nhà quản lý quỹ trở thành nộ lệ cho những ước muốn kiếm tiền trong ngắn hạn của khách hàng, và họ phải tham gia vào trò chơi đánh bóng ở bất cứ cú ném nào sượt ngang dù tỉ lệ lợi nhuận rất thấp. Tôi không thề cùng lúc theo dõi 50 hay 60 thứ. Làm thế nào Warren có thể giữ được như thế? Ông làm được là vì ai cũng lo lắng về sự xoay chuyển của thị trường chứng khoán và dự báo lãi suốt trong năm sau, đồng nghĩa với việc họ sẽ rơi vào cái bẫy của những hành động ngu ngốc ví dụ như bán đi một công ty có cơ cấu kinh tế dài hạn rất tốt chỉ vì Cục dự trữ liên bang có thể tăng lãi suất lên thêm 0,25%.
Và giả sử họ có làm thua lỗ tiền của bạn? Thì họ chỉ việc bỏ bạn mà đi tìm một người khác để bán những lời khuyên đó. Thị trường chứng khoán là một con quái vật luôn bỏ qua giá trị kinh tế dài hạn của doanh nghiệp và chỉ giao dịch dựa trên tiềm năng ngắn hạn của nó. Trong cuộc chơi mua cổ phiếu không được ưa chuộng, nếu bạn không có khả năng xác định cơ cấu kinh tế dài hạn của công ty, bạn đang tham gia vào một công việc đầy rủi ro.
Warren tránh chúng như tránh bệnh dịch, ngay cả khi giá cổ phiếu của chúng rẻ như cho. Triết lý này đã đưa ông từ một người giàu chuyển sang siêu giàu. Nhưng nếu bạn thấy một công ty tầm thường không có các cơ cấu kinh tế dài hạn thuận lợi, tốt nhất là bạn nên nghe theo lời khuyên của Bernard Baruch (một Warren Buffett trong thời của mình).
Đôi khi không biết càng hay, ngoại trừ khi bạn đầu tư. Người ta không chỉ cần phải học hỏi nên đầu tư vào những công ty nào mà còn phải biết nên làm cho công ty nào. Nếu chỉ cần có một chút sụt giảm trong doanh thu, họ cũng bán cổ phiếu, và nếu chỉ cần có một chút gia tăng trong doanh thu, họ sẽ mua vào.
Trong đầu thập niên 1980, Warren đầu tư rất lớn vào ngành công nghiệp nhôm. Có những người có thể ra quyết định, nhưng cũng có những người không thể làm việc này. Sự sầu thảm khiến người ta cần được chia sẻ, thậm chí đến mức ngu ngốc.
Đây là một câu chuyện không mới: Người khôn ngoan làm trước, kẻ ngu ngốc làm sau. Họ bán ra như điên, không quan tâm đến cơ cấu kinh tế dài hạn của công ty. Thử tưởng tượng làm thế nào kiếm được hàng tỉ đồng từ thị trường chứng khoán mà lại không có ý kiến về thị trường chứng khoán hay lãi suất.