Người bạn gái đồng niên tìm hiểu người, sự vật, hiện tượng căn cứ vào ích lợi, vẻ đẹp, thiện cảm hay ác cảm, toàn là những điều thuộc tình cảm, còn bạn trai tìm biết cái tại sao. Le Presbytre nói: Tuổi bạc là một thử thách cay nghiệt nhưng là sự thử thách của người nhộng đang cắn đứt những dây ràng buộc để lấy trớn. Kính gởi em, người bạn đời tôi yêu mến nhất trần gian vì quý phục.
Đến quần thì phức tạp nữa: Vải phải thay đổi luôn đã đ ành rồi, hiểu luôn sự thay đổi về thứ ủi hay không ủi. Có nhiều tâm hồn thú thật với tôi nỗ lực học tập lắm nhưng trí vẫn nghe lâng lâng, hồn cứ trôi lạc vào những mơ mộng, nhất là mộng ái ân. Biểu lộ tình tâm giao bằng cách thể hiện tinh thần hy sinh.
Mà đầu não họ thì ngây thơ có khi đến giảng lược. Nhưng xét về góc cạnh xã hội loài người, về người họ cộng tác với phái yếu để làm dụng cụ thánh cho Tạo hóa trong sự truyền bá nhân loại. Họ yêu, họ nóng nảy, họ thương tâm, họ nhát, họ hăng hái đều có lúc rất mãnh liệt.
Họ đem bao nhiêu kỷ niệm êm đềm của thời ái ân cũ để gieo vào đó nọc rắn ghen tương hầu bôi lọ bến cũ của thuyền lòng họ. Điều nầy thường quá nhưng bởi nó thường quá nên ta không để ý cái bản năng mạnh và cái tài năng vượt thắng tức ý chí trong bạn trai. Ta nên thận trọng, rất thận trọng.
Tôi không biết cường độ tình yêu trong bạn gái và bạn trai ai cao hơn, song tôi tin tưởng như hai lần hai là bốn bạn trai ghen không thua bạn gái. Tôi muốn đưa ra ánh sáng cái khả năng tự nhiên của tinh thần họ, là thứ tinh thần mang bản chất suy nghĩ. Edward Montier nói: Đàn ông cung cấp rồi rút lui, đ àn bà thụ nhận rồi giữ gìn.
Nhưng có người nói óc trách nhiệm nầy bị ảnh hưởng bởi ý muốn bảo vệ đồng lương để nuôi bản thân, cha mẹ, vợ con. Người nói với Nhân tổ: Hãy lớn lên, sinh miêu duệ đầy quả địa cầu (Gén. Khốc hại nữa là nó làm cho bạn trai tác ác mà vẫn ngoan cố.
Tôi gặp nhiều bạn hay quạu quọ, ít giao thiệp với bạn trai khác, ngay lúc họ mới ngủ trưa dậy mà có bạn gái đến thăm họ, họ cũng niềm nở cười, coi ngỡ ngàng, khô khan mà vẫn cười. Trước khi vào lầu đài tình yêu, bạn trai đi ngang qua một nhà cầu tình cảm cao thượng gọi là tình tâm giao. Không có gì làm cho họ nổi cộc cho bằng trước mặt thiên hạ, bạn lớp, bạn chơi, nhất là trước mặt bạn gái mà làm nhục họ.
Bàn viết của họ thì đúng là tiệm tạp hóa của Hoa kiều. Tình yêu ấy đòi hỏi sự bảo trợ tức là các hy sinh như núi thái sơn của người cha. Gặp một bạn trai, khôi ngô, lịch thiệp, xử với họ bằng tâm tình tế nhị.
Trong mấy chương sau tôi sẽ nói thẳng bao nhiêu điểm tệ của họ. Chúng ta cố gắng làm nổi bậc khía cạnh tâm lý tâm lý mà bạn trai để bạch lộ trong cuộc sống xã hội muôn mặt của họ. Tuy nhiên lương tâm của họ cần được huấn luyện theo một chủ đích tôn giáo chân chính như công giáo để đời khỏi những sa lầy luân lý về sau.
Họ khao khát sức khỏe trào tràn nhựa sống, say mê những bắp thịt thổi phồng: họ thích thể dục và thể thao. Ta giúp họ trừ khuyết điểm ấy rồi giáo luyện họ từ tự ái đến tự trọng để nên người có bản lĩnh. Nhưng về giá trị đàn ông hơn đàn bà vì cái gì đơn giản thì mạnh mẽ, chỉ huy cái phiền đa yếu đuối.