Thầy ơi hãy trừng phạt em đi… em thích lắm

Người da đen bắt đầu lên tiếng phàn nàn và cảm thấy bị đe dọa, họ không biết liệu một lần nữa họ có bị những người mới đến vượt qua không. Trong đoạn trích này ông gọi bài phát biểu của tôi là một trong những diễn văn hay nhất mà ông từng được nghe trước khi chú thích thêm - tôi tưởng tượng ông viết đoạn này với nụ cười ranh mãnh rằng chưa chắc đó đã là một bài phát biểu hiệu quả nhất xét về phương diện giúp giành thắng lợi trong bầu cử. Ngay cả với công việc lập pháp - điều khiến tôi theo đuổi nghề này, cũng bắt đầu trở nên quá to tát, đi quá xa khỏi những cuộc tranh cãi lớn về thuế, an sinh xã hội, y tế, việc làm đang diễn ra ở tầm quốc gia.

Bạn tôi, từng là nhà kinh doanh trái phiếu xuất sắc nhất của Merrill Lynch[222] chi nhánh Chicago, khi quyết định thành lập ngân hàng đầu tư riêng thì mục tiêu của anh không chỉ là đưa ngân hàng này thành công ty hàng đầu trong cộng đồng người da đen mà còn trong toàn bộ giới doanh nghiệp. Nhưng bài phát biểu của người đồng sư kia đã nhấn mạnh một trong những khác biệt giữa ý thức và giá trị: Giá trị được áp dụng chính xác trong thực tế trước mắt, còn ý thức bỏ qua mọi thực tế có thể dẫn tới nghi ngờ lý thuyết. Chúng ta coi trọng cộng đồng, tình hàng xóm láng giềng, thể hiện bằng những việc như cùng xây dựng chuồng gia súc hay cùng huấn luyện đội bóng.

Tôi nói với sinh viên rằng chúng ta có tài liệu ghi lại ý tưởng của những người sáng lập, những tranh cãi đa âm mưu của họ. Như mọi khi, họ là những người thông minh, thú vị, hiểu biết về chính sách công, có quan điểm chính trị tự do, khi đưa ra tấm séc họ không đòi hỏi gì hơn là có người lắng nghe. Tôi bắt tay mọi người trên lối lên sân khấu - sân khấu thường để trống, chỉ có một chiếc bục diễn giả, một micro, một chai nước và một lá cờ Mỹ được cắm trên chân đế.

"Cái này thì sao con?" Tôi hỏi. Ở chính nhà thờ này, vào một buổi học Chủ nhật năm 1963, bốn em nhỏ - Addie Mae Collins, Carole Robertson, Cynthia Wesley và Denise McNair - đã chết khi một quả bom do một kẻ phân biệt chủng tộc đặt phát nổ[204]. Malia sinh ra vào khoảng thời gian lý tưởng với cả hai chúng tôi: Vì tôi không phải họp và cũng không có giờ giảng vào mùa hè nên tối nào tôi cũng có thể ở nhà; trong khi đó Michelle đồng ý làm việc bán thời gian ở Đại học Chicago để có nhiều thời gian chăm sóc con hơn - công việc mới này đến tận tháng Mười mới bắt đầu.

Lúc đầu, Robert không hiểu - không người da đen nào muốn tham gia à? Khi họ không nói gì, anh ta thốt lên: Vì Chúa, đây là năm 2006 rồi cơ mà. Tổng thống Calvin Coolidge từng nói, "Công việc chính của người Mỹ là kinh doanh”, và thực tế khó mà tìm được trên thế giới này có quốc gia nào luôn nhiệt tình chào đón logic của thị trường hơn chúng ta. Sự ủng hộ của họ đã được đền đáp khi Washington ủng hộ bầu ra một thế hệ người Latin trẻ tuổi, cấp tiến vào hội đồng thành phố Chicago và cơ quan lập pháp Illinois.

Tôi nghĩ nó cũng cho ta thấy rõ một sự thật là những vấn đề bức bối nhất của thập kỷ 60 đã không bao giờ được giải quyết triệt để. Vấn đề này nói lên điều gì về nền dân chủ của chúng ta? Có một trường phái lý luận xem những người sáng lập chỉ là những kẻ đạo đức giả, và Hiến pháp chỉ là sự phản bội lại những lý tưởng trong Tuyên ngôn Độc lập; và họ đồng ý với những người đầu tiên phản đối chế độ nô lệ rằng bản Great Compromise (Thỏa ước vĩ đại)[92] giữa miền Bắc và miền Nam chính là một thỏa ước với ma quỷ. Có lẽ đây là bằng chứng cho thấy khả năng nuôi dạy con cái của Michelle; với việc nuôi dạy Malia và Sasha, nàng thật sự hoàn hảo, nàng có thể đặt ra những giới hạn nghiêm khắc mà bọn trẻ không hề thấy ngột ngạt.

Và cái máy bay, chà, thật tuyệt. Đàn ông và phụ nữ rời bỏ nông thôn để gia nhập đội quân lao động ăn lương ở các nhà máy do người nước ngoài đầu tư, sản xuất giày thể thao cho Nike và áo cho Gap. Không phải mọi nỗi lo ngại này đều vô lý.

Từ cách họ chăm sóc con trẻ, tôi nhìn thấy hy vọng. Mức nợ này hiện tại vào khoảng 9 nghìn tỷ dollar, nghĩa là 30. Có thể sửa đổi luật phá sản để những người nhận lương hưu được đưa lên đầu danh sách chủ nợ, qua đó các công ty không thể đệ trình kế hoạch tái cơ cấu theo Điều 11[163] để trốn tránh trách nhiệm trả lương hưu cho công nhân.

Không chỉ sự xáo trộn thường xuyên giữa công việc và bọn trẻ làm Michelle gặp khó khăn. Không có chiến lược rõ ràng, được công chúng ủng hộ và được thế giới thấu hiểu, nước Mỹ sẽ thiếu cơ sở hợp lý - và do đó thiếu sức mạnh cần thiết để bảo đảm thế giới sẽ an toàn hơn. Tất cả nhưng điều đó đặt ra một câu hỏi: Vậy cái gì là giá trị chung của người Mỹ chúng ta? Tất nhiên đó không phải là cách chúng ta thường trình bày vấn đề; văn hóa chính trị của chúng ta ổn định trong khi các giá trị va chạm với nhau.

George Washington đã từ chối vương-miện-Caesar vì lý do này, và đã từ bỏ chiếc ghế quyền lực sau hai nhiệm kỳ. Cũng như nhiều người bảo thủ, tôi tin văn hóa có đủ sức mạnh để quyết định cả thành công cá nhân lẫn mối gắn kết xã hội, và tôi tin là chúng ta sẽ phải trả giá nếu không lưu tâm đến các yếu tố văn hóa. Không ai muốn sống trong sợ hãi chỉ vì người đó có quan điểm khác biệt.