Thật là một chế độ dân-chủ lý-tưởng. Cho nên tôi khuyên bạn có đọc tiểu thuyết thì không nên đọc trong giờ rưỡi đó. trong chương trước, tôi đã kể tên Marc Aurele và Epictete.
Ai đã thấm nhuần các luật tiến hóa, hiểu rằng nhân luôn luôn sinh ra quả, tất sẽ coi biển là một nguyên tố mà hồi xưa là hơi nước, có lúc đã sôi lên và nhất định sẽ có lúc đông lại thành nước đá. Nhưng dù giàu đến bậc nào, bạn cũng không thể mua lấy được một phút. Sự mong mỏi mà không được thoả mãn có thể làm cho y luôn bứt rứt.
Ai là người trong chúng ta không tự nhủ rằng: "khi nào có thêm chút thì giờ, sẽ làm việc này, việc nọ"? Nhưng những điều tôi nói về âm nhạc có thể áp dụng vào những nghệ thuật khác. Nếu bạn không chịu khó suy nghĩ mệt nhọc 45 phút (mới đầu, công việc ấy chán lắm) thì một giờ rưỡi đọc sách mỗi đêm sẽ uổng lắm.
Nhưng những điều tôi nói về âm nhạc có thể áp dụng vào những nghệ thuật khác. Chính bạn là người tôi muốn khuyên đấy. Báo sản xuất rất mau là để cho mình đọc mau.
Nếu bạn coi thơ là một thể loại khó hiểu thì bạn hãy đọc cuốn tùy bút danh tiếng của Hazlitt về bản chất chung của các loại thơ. Thế này thì khó chịu thật. Và bây giờ tôi phải xét đến vấn đề là nên coi tuần lễ có sáu hay bảy ngày.
Vậy, chúng ta bắt đầu xét quỹ chi tiêu thời giờ mỗi ngày. Và trong khoảng thời gian đã định trước, bạn chỉ nghiên cứu về vấn đề đã chọn đó thôi. Chắc chắn là như thế sẽ có lợi.
Trong một chương sau, tôi sẽ xét những cách thoả mãn khát vọng đó. Nhưng bạn cũng không có thể tiêu non thời gian được. Nghĩa là mình phải tự ngắm trân trân cái bộ mặt của mình trong gương, dù có phải thất vọng cũng ráng chịu.
Điều quan trọng nhất là luôn nhận thấy luật nhân quả, nghĩa là thấy sự phát triển liên tiếp trong vũ trụ, nói một cách khác, là thấy luật biến hóa. Bạn đi chưa được mười bước thì trí óc bạn đã nhảy nhót ra khỏi vật đó, và đương giỡn với vật khác dưới mắt bạn. Bạn bảo: "Được, cứ cho rằng tôi chịu gắng sức để chiến đấu, rằng tôi đã suy nghĩ kỹ và hiểu kỹ những lời nhận xét có giá trị của ông, thì tôi phải bắt đầu bằng cách nào đây?".
Nhưng bây giờ tôi già rồi và nghỉ hay không là tùy tuổi tác. Nghệ thuật là cao quý, nhưng không phải là cao quý nhất. Chắc chắn là như thế sẽ có lợi.
Họ khoe với bạn mỗi năm đọc được bao nhiêu cuốn. Lần sau, bạn có bất bình với anh bếp vì món bò tái chín quá thì bạn bảo lý trí của bạn cứ ngồi trong phòng làm việc của nó, để bạn lại hỏi ý kiến nó. Báo sản xuất rất mau là để cho mình đọc mau.